آمیختگی معماری قدیم و آداب و رسوم سنتی کشور قطر با برج‌های مدرن، رستوران‌های بین‌المللی و ماشین‌های لوکس، تصویری متمایز و جذاب را به گردشگران ارائه می‌کند. فرصت‌های شغلی متعدد در کنار کیفیت بالای زندگی، سالانه میلیون‌ها مهاجر را به این کشور آفتابی جذب می‌کند؛ به همین جهت، امروزه قطر به یک پازل فرهنگی جذاب و دومین جامعه بزرگ مهاجران در جهان بدل شده است.
در کنار اقتصاد پررونق، سرمایه‌گذاری روی فرهنگ یکی دیگر از امتیازات قطر محسوب می‌شود. این کشور میزبان موزه‌های مشهور جهانی، گالری‌های هنری، جشنواره‌های فیلم و کنسرت‌های متعددی در فضای باز است که مبین تلاش آن برای تغییر تصویر سنتی موجود از آن در اذهان مجامع بین‌المللی است.
مردم قطر از نوادگان بادیه‌نشین‌ها هستند؛ گروه‌های عشایری که در بیابان‌های خاورمیانه زندگی می‌کردند. آن‌ها سنت مهمان‌نوازی و سخاوتمندی را از گذشته با خود حفظ کرده‌اند. با وجود تلاش برای برقراری تعادلی میان ارزش‌های سنتی و مدرن، آداب و رسوم قدیمی قطر همچون تفکیک جنسیتی در فضاهای عمومی همچنان وجود دارند. این موضوع و سایر تمایزات فرهنگی همچون سرپرستی مردان، مانع از حضور زنان با حداکثر توان در اجتماع می‌شود. نسبت مردان به زنان در جامعه قطر بسیار بالا است و به‌ازای هر سه مرد، یک زن در قطر زندگی می‌کند که این موضوع نیز به فرهنگ جنسیت‌زده و نابرابری میان زن و مرد دامن می‌زند.
کشور قطر به‌واسطه رشد اقتصادی چشمگیر، میزبان مهاجران زیادی از سراسر جهان است و بی‌شک مهاجرپذیری روی سرعت تغییرات اجتماعی آن نیز تاثیر می‌گذارد؛ به همین جهت، امروزه می‌توان چهره‌ای مدرن‌تر از این کشور در مقایسه با سایر کشورهای عربی مشاهده کرد.
در کشور قطر مانند بسیاری از دیگر کشورهای خاورمیانه، وقت‌شناسی کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد و این می‌تواند گردشگران و افراد تازه‌وارد به قطر را کمی ناامید کند؛ هرچند «تاخیر» در میان مردم این کشور بی‌احترامی محسوب نمی‌شود.
زبان و مذهب
زبان رسمی مردم قطر، زبان عربی است؛ با این وجود زبان انگلیسی به‌شکل گسترده‌ای در میان مردم مورد استفاده قرار می‌گیرد. علاوه بر این، بسیاری از مهاجران به زبان فارسی یا اردو صحبت می‌کنند. یادگیری کلمات عربی می‌تواند نشان‌دهنده علاقه شما به کشور قطر و زبان آن باشد و کمک کند تا راحت‌تر با جامعه میزبان ارتباط برقرار کنید.
مردم کشور قطر مسلمان هستند؛ اما به‌لحاظ قانونی محدودیتی برای هویت‌های مذهبی دیگر وجود ندارد. به خاطر داشته باشید که با وجود آزادی مذهب، گردشگران باید به عقاید مذهبی جامعه میزبان احترام بگذارند.
ارزش‌های فرهنگی
خانواده برای مردم قطر از اهمیت بالایی برخوردار است. به‌طور معمول می‌توانید شب‌ها، بسیاری از جوانان را در کنار والدین خود در رستوران‌ها و کافه‌های محلی ببینید. کودکان نیز به‌طور معمول در اکثر محیط‌ها پذیرفته و در کنار خانواده‌ها دیده می‌شوند. خانواده‌های قطری یکی از وعده‌های غذایی اصلی خود را به‌صورت خانوادگی صرف می‌کنند. غذای ظهر روز جمعه بعد از نماز نیز یکی از مهم‌ترین دورهمی‌های هفتگی خانواده‌ها در قطر محسوب می‌شود.
غذای محلی مجبوس
در قطر به‌واسطه حضور مهاجران و کارگرانی از سراسر جهان، غذاهای بسیار متنوعی سرو می‌شود. از طرفی به‌دلیل نزدیکی به ایران و هند، ارتباط تنگاتنگی میان فرهنگ غذایی مردم قطر با این کشورها وجود دارد. این تنوع غذایی بی‌شک از ورود اعراب از شمال آفریقا و شام نیز تاثیر گرفته است.
غذاهای اصلی کشور قطر شامل غذاهای دریایی و انواع غذاهای بومی است که در آن از خرما استفاده می‌شود. یکی از غذاهای محلی به نام «مجبوس» (machbous) برنجی است که در کنار گوشت یا غذاهای دریایی سرو می‌شود و ادویه فراوانی دارد. این غذا به‌طور سنتی در مجمعی بزرگ سرو می‌شود.
قهوه یکی از نوشیدنی‌های پرطرفدار میان مردم قطر است. قهوه عربی، از دانه‌های قهوه با هل شیرین‌شده و ادویه درست می‌شود. این قهوه به‌طور معمول در فنجان‌های کوچکی در خانه و محیط‌های عمومی سرو می‌شود. خانواده‌ها برای پذیرایی گاهی با چای و گاهی با قهوه به استقبال مهمانان خود می‌روند. علاوه بر قهوه عربی، نوشیدنی‌های دیگری نیز همچون قهوه شیرین، دم‌کرده پرتقال و زعفران با هل و شکر نیز برای مناسبت‌های دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرد. سیب ترش و بادام تازه نیز از جمله خوراکی‌های محلی هستند که طرفداران زیادی دارند.
فطایر، فلافل، تبوله، هریس، مضروبه و قوزی از رایج‌ترین غذاهای سنتی در کشور قطر است.
مراسم خاص مردم قطر
جشن النفله
در جشن قرنقعوه کودکان به کوچه‌ها و خیابان‌ها می‌آیند و با خواندن شعرهای ویژه ماه رمضان هدیه و شیرینی می‌گیرند
بخشی مهمی از مراسم سنتی رایج میان مردم قطر مربوط به ماه رمضان است. آن‌ها با برگزاری جشن‌های مختلفی به استقبال این ماه می‌روند. از جمله رسم‌هایی که پیش از ماه رمضان در قطر اتفاق می‌افتد، برگزاری دورهمی‌هایی برای مردان و زنان مسلمان بعد از نماز عشا است که در آن با شیرینی، چای و قهوه عربی از هم پذیرایی می‌کنند.
جشن قرنقعوه
جشن «قرنقعوه» که در جنوب ایران با نام «گرگیعان» شناخته می‌شود، مراسمی است که در میانه ماه رمضان برای کودکان برگزار می‌شود. در این سنت قدیمی کودکان با کاسه و ظرف‌های مسی کوچک در شب پانزدهم رمضان به کوچه‌ها و محله‌ها می‌آیند و با خواندن شعرهای ویژه این ماه، از اهالی محل و همسایه‌ها شیرینی یا هدیه‌هایی کوچک دریافت می‌کنند.
مراسم شلیک توپ
یکی دیگر از مراسم سنتی کشور قطر در ماه رمضان، نزدیک به افطار رخ می‌دهد؛ آن‌ها در هنگام غروب با شلیک توپ همه را از زمان افطار با خبر می‌کنند. با وجود اینکه امروزه از طریق رسانه‌ها می‌توان به‌صورت دقیق از زمان افطار مطلع شد، این رسم همچنان برقرار است. این موضوع برای گردشگرانی که در این زمان از سال به قطر سفر می‌کنند، بسیار جذابیت دارد.
جشن النفله
یکی از مهم‌ترین جشن‌های مردم قطر دو هفته پیش از آغاز ماه رمضان برگزار می‌شود. در این جشن که به «النفله» شهرت دارد، همه خانواده دور هم جمع می‌شوند و هرکسی غذایی را آماده می‌کند. سپس غذاها را میان همسایه‌ها و افراد نیازمند تقسیم می‌کنند. مردم قطر باور دارند با این کار به استقبال ماه رمضان می‌روند و برای بخشش و نیکی بیشتر به دیگران آماده می‌شوند. تمام کودکان و نوجوانان قطر موظف هستند در این جشن شرکت کنند.
سحرخوانی
یکی دیگر از سنت‌های قدیمی زیبای رایج میان مسلمانان قطر، سحرخوانی است. سحرخوان‌ها یک ساعت پیش از اذان با نواختن دف یا طبل و خواندن آوازهایی مخصوص ماه رمضان در کوچه و خیابان‌ها، مردم را برای سحر بیدار می‌کنند.
ملچا
جشن ملچا (Melcha) زمانی برگزار می‌شود که داماد از مردان بزرگ خانواده همچون پدر، برادر یا عمو می‌خواهد تا دست عروس را در دست او بگذارند. این مراسم به‌طور معمول بعد از مراسم عقد و قبل از برگزاری جشن عروسی برگزار می‌شود. میزبان، خانواده عروس هستند و فقط دوستان و نزدیکان زوج به این مهمانی دعوت می‌شوند. ممکن است در این جشن هدایایی را که از سمت داماد به عروس داده شده نیز به دیگران نشان دهند.
مجلس
«مجلس» در زبان عربی به‌معنای «محل نشستن» است. در فرهنگ قطر، این مکان محل تجمع رسمی یا غیررسمی است که در آن مردم دور هم جمع می‌شوند تا در مورد مسائل محلی بحث کنند، مناسبت‌ها را جشن بگیرند یا صرفا با یکدیگر معاشرت کنند.
به‌طور معمول، در ورودی خانه‌ها فضا یا اتاقی با ورودی جداگانه وجود دارد که از آن با نام مجلس یاد می‌کنند. این فضا در اکثر خانه‌ها در قطر وجود دارد. در مناسبت‌های خاص، چادرهایی در نزدیکی خانه برپا می‌شود تا میزبان افراد بیشتری باشند. در این مراسم معمولا کوچک‌ترین عضو خانواده به نشانه احترام با قهوه عربی از مهمانان پذیرایی می‌کند.
قطری ها چگونه از مهمانان خود استقبال می‌کنند؟
مردم قطر به‌شکل‌های متفاوتی با یکدیگر احوالپرسی می‌کنند و به استقبال هم می‌روند. اگر مردان بخواهند در فضایی رسمی با هم احوال پرسی کنند، دست می‌دهند؛ اما در محیطی دوستانه زمانی که شخصی را به‌خوبی بشناسند، دو یا سه بار یکی از گونه‌های یکدیگر را می‌بوسند. در شرایطی که با اقوام و افراد خانواده ملاقات می‌کنند، با دو بار زدن بینی‌هایشان به یکدیگر، سلام می‌دهند. زنان نیز در فضای دوستانه و رسمی از همین قواعد پیروی می‌کنند و اگر احساس نزدیکی بیشتری داشته باشند، همدیگر را در آغوش می‌گیرند.
احوالپرسی میان زنان و مردان در قطر از قواعد متفاوتی پیروی می‌کند. بهتر است زمانی که شناختی از فرد روبه‌روی خود ندارید، پیش‌قدم نشوید. مردان و زنان قطری به‌طور معمول دست نمی‌دهند؛ اما برخی زنان برای دست دادن با مردان احساس راحتی می‌کنند. بر همین اساس، به‌طور معمول مردان برای دست دادن با زنان پیش قدم نمی‌شوند و از نشستن کنار زنان خودداری می‌کنند. برخی زنان ممکن است به لبخند و سلامی ساده اکتفا کنند؛ اما برخی دیگر دست راست خود را روی قلب‌شان قرار می‌دهند.
حجاب و پوشش مردم قطر
مردم کشور قطر همچون سایر کشورهای عربی، لباس‌های سنتی مخصوص به خود را دارند. مردان لباس‌هایی به نام «دشداشه» می‌پوشند که پیراهنی سفید رنگ با بلندی تا مچ پا است. این لباس به‌طور معمول به‌همراه پارچه‌ای سفید به نام «غتره» استفاده می‌شود که روی سر قرار می‌گیرد. زنان قطری نیز شنل مشکی بلندی می‌پوشند و شال مشکی بلندی به نام «شیلا» روی موهای خود می‌پیچند.
در قطر از سایر زنان غیرمسلمان انتظار نمی‌رود که در زمان بازدید از آنجا پوشش رسمی این کشور را به تن داشته باشند. گردشگران و مسافران جام جهانی ۲۰۲۲ می‌توانند در محیط عمومی لباس‌های معمولی به تن داشته باشند؛ اما بر اساس قانون آراستگی عمومی قطر، هیچ زن و مردی نباید لباس‌های بدن‌نما بپوشد. گردشگران زن باید لباس کامل، دامن یا شلوار بلند تا پایین زانو بپوشند و شانه‌های آن‌ها پوشیده باشد؛ هرچند موظف به پوشاندن موهای خود نیستند. گردشگران مرد نیز نباید در مکان‌های عمومی همچون بازارها، مراکز خرید قطر و اسکله شلوارک بپوشند؛ اگرچه می‌توانند در هتل‌ها با پوشش راحت خود تردد کنند.
بهترین جشنواره‌های قطر
جشن عید فطر
رمضان یکی از جشن‌های مقدس در میان مردم قطر است. آن‌ها پس از یک ماه روزه‌داری و دعا، عید فطر را در پایان این ماه به‌مدت سه روز جشن می‌گیرند. این سه روز در قطر تعطیلات رسمی محسوب می‌شود و مردم در این فرصت دور هم جمع می‌شوند و غذاهای مخصوص درست می‌کنند. در این روزها در سراسر کشور چراغ‌ها، بنرهای رنگارنگ و نمایش آتش‌بازی برقرار است که تمام مردم را دور هم جمع می‌کند. بسیاری از رستوران‌ها و هتل‌ها هم در روزهای عید فطر فعالیت‌های ویژه‌ای را برنامه‌ریزی می‌کنند و به مشتریان خود تخفیف‌های ویژه‌ای ارائه می‌دهند.
برخی ثروتمندان در ایام عید فطر به‌خصوص در روز اول، سفره‌هایی به نام رحمان برپا می‌کنند تا همه افراد بتوانند از هر طبقه‌ای در این جشن مشارکت داشته باشند.
جشنواره فرهنگی دوحه
جشنواره فرهنگی دوحه مجموعه‌ای از فعالیت‌ها است که سنت‌ها و هنر‌های محلی را بازتاب می‌دهد. این جشنواره با اجرای موسیقی، رقص، عکاسی و نمایشگاه‌های هنری همراه است. آوازخوانی و شعرخوانی بخش مهمی از جشنواره دوحه است که سنت غنی قصه‌گویی شفاهی را منعکس می‌کند. این رویداد در سراسر دوحه در اسفند یا فروردین برگزار می‌شود.
جشنواره قایق‌های سنتی کاتارا
در جشنواره قایق‌های سنتی در دهکده فرهنگی کاتارا، قایق‌های چوبی قدیمی که با نام «جهاز» یا «جهازات» به نمایش گذاشته می‌شوند؛ دریانوردی با این قایق‌ها بخشی از پیشینه فرهنگی مردم خلیج‌فارس به شمار می‌رود. در جشنواره سنتی کاتارا، حدود ۷۰ جهاز در طرح‌ها و اندازه‌های مختلف وجود دارند. بازدیدکنندگان همچنین می‌توانند از سایر نماشگاه‌های هنری و آتش‌بازی در فضای این جشنواره لذت ببرند. بازاری سنتی نیز در نزدیکی محل برگزاری آن، محصولات دریایی، صنایع دستی و مواد غذایی به فروش می‌رساند که پیاده‌روی در فضای محلی آن می‌تواند برای گردشگران جذاب باشد؛ علاوه بر این، با هزینه کمی می‌توانید سفری ۳۰ دقیقه با کشتی تفریحی به دریا داشته باشید.
جشنواره بین المللی بادبادک اسپایر
هر سال در ماه اسفند، آسمان دوحه میزبان جشنواره بین‌المللی بادبادک اسپایر (Aspire International Kite Festival) است. این جشنواره به‌مدت سه روز برگزار می‌شود و گردشگران بسیاری برای تماشای بادبادک‌هایی با نقش‌‌ها و رنگ‌های زیبا به دوحه می‌آیند. در این سه روز کارگاه‌هایی برای آموزش ساخت بادبادک برگزار می‌شود تا همه بتوانند به کسب این مهارت بپردازند؛ علاوه بر این، نمایش و مسابقه‌های دانش‌آموزی نیز برای این روزها در نظر گرفته می‌شود.
مسابقه شتر سواری الشحانیه
مسابقه شتر سواری الشحانیه، در طول قرن‌ها در کشور قطر برگزار شده است. این مسابقه ورزشی که میلیون‌ها دلار درآمد برای این کشور فراهم می‌کند، از آبان تا اسفند ماه در روزهای جمعه هر هفته برقرار است. برنده نهایی در فروردین مشخص می‌شود و شمشیر طلایی را به‌عنوان جایزه کسب می‌کند. این مسابقه در بزرگراه «دوحه خان» در فاصله یک ساعتی مرکز شهر دوحه برگزار می‌شود.
مسابقه شتر سواریجشنواره فرهنگی دوحهجشنواره بین المللی بادبادک اسپایرعید فطر
شما نیز تجربیات خود را از سفر به قطر و برخورد با فرهنگ و آداب و رسوم مردم این کشور با ابرآسا به اشتراک بگذارید.
پرسش‌های متداول
آیا حجاب در کشور قطر برای گردشگران الزامی است؟
خیر
مشهورترین غذاهای قطر کدامند؟
مجبوس، قهوه عربی، فطائر، فلافل، تبوله، هریس، مضروبه و قوزی
قطر میزبان کدام رویداد مهم جهانی است؟
جام جهاین فوتبال 2022
آیا زبان انگلیسی در قطر رایج است؟
بله
